Samsung Việt Nam đã đạt tỷ lệ nội địa hoá 51%. Để có con số đó, đã có tới 198 doanh nghiệp Việt đã lọt vào chuỗi doanh nghiệp vệ tinh cho Samsung và nhiều công ty trong số đó đã không ngừng phát triển lên cấp độ mới. Điều này cho thấy, ngành công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển, nếu biết tận dụng cơ hội từ các doanh nghiệp lớn.

Doanh nghiệp Việt “đi đêm” sẽ bị Samsung loại ngay

Đúng như lời hứa từng tuyên bố ở cuối thập kỷ trước, "gã khổng lồ” Samsung đã biến Việt Nam trở thành đại bản doanh sản xuất điện thoại di động lớn nhất của thế giới. Đi qua cú sốc Note 7, Samsung đã đạt doanh số cao kỷ lục tại Việt Nam đạt 46,3 tỷ USD, xuất khẩu là 39,9 tỷ USD, tăng 9,9% so với năm 2015.

Tỷ lệ nội địa các linh kiện của Samsung lên 51%, dùng 18.000 robot ở các nhà máy để sản xuất linh kiện. Từ Việt Nam, hàng triệu chiếc điện thoại đã được xuất khẩu sang Mỹ, châu Âu, châu Á, châu Phi…

Hiện Samsung cam kết đầu tư khoảng 14,8 tỷ USD vào Việt Nam, lượng giải ngân đã đạt 10,1 tỷ USD. Đại diện Samsung Việt Nam đang đề xuất sẽ rót thêm 2,5 tỷ USD vào Samsung Bắc Ninh. Số lao động sử dụng lên tới 140.000 người. Trong đó, Samsung chỉ sử dụng khoảng 190 đặc phái viên là chuyên gia, kỹ sư Hàn Quốc.

Tính đến nay có tới 198 doanh nghiệp Việt đã lọt vào chuỗi doanh nghiệp vệ tinh cho Samsung gồm 20 nhà cung ứng cấp 1 và 178 nhà cung ứng cấp 2. Dự kiến năm 2017, Samsung sẽ tư vấn cho 12 doanh nghiệp cung ứng Việt Nam nâng số nhà cung cấp 1 lên 29 doanh nghiệp.

Những doanh nghiệp Việt trở thành nhà cung cấp cho Samsung đã có những cuộc lột xác. Theo ông Hoàng Anh Tuân, Chủ tịch Công ty TNHH Nhựa Việt Hưng, doanh nghiệp đã may mắn được Samsung tuyển chọn làm nhà cung cấp bao bì ngay từ những ngày đầu tiên. Ông Tuân cho biết thắng lợi lớn nhất của công ty là doanh thu tăng trưởng nhanh, năm 2016 đạt khoảng 2.000 tỷ đồng, bán hàng cho Samsung chiếm một nửa.

Vị này khẳng định, trở thành doanh nghiệp vệ tinh cho Samsung công ty được hỗ trợ về công nghệ, thay đổi mô hình quản lý doanh nghiệp, chất lượng nhân sự.

"Những ngày đầu được vào chuỗi, nhiều cán bộ họ không tin, chỉ làm cho có, hoặc đối phó. Song những thay đổi hiện hữu dần dần nhân viên đã thay đổi tư duy”, ông Tuân nói và cho biết muốn trở thành nhà cung cấp của Samsung các doanh nghiệp Việt phải trải qua một vòng tuyển chọn, từ 3-6 tháng để Samsung thẩm định máy móc, công nghệ. Sau đó, Samsung sẽ cử người hỗ trợ làm các sản phẩm đầu tiên, nếu hiệu quả có thể dần dần nâng công suất, trở thành nhà cung cấp chính thức.

Từ nhà cung cấp bao bì chiếm tới 40% cho Samsung giờ đây Việt Hưng đang đầu tư thêm hàng trăm triệu USD để sản xuất các linh kiện khác như vỏ nhựa cho Samsung. Quá trình mở rộng sản xuất đều dựa trên nhu cầu và được Samsung chấp thuận. Ông Tuân khẳng định không thể đầu tư nóng vội bởi sẽ vỡ trận. Samsung hoạt động theo mô hình theo chuỗi, bất cứ một trục trặc nào có thể gây rủi ro trong toàn chuỗi.

Ông Tuân cho biết, các doanh nghiệp Việt muốn vào chuỗi của Samsung cần phải lưu ý đặc biệt về kỷ luật và tác phong công nghiệp, minh bạch. Đặc biệt, mức độ cạnh tranh vô cùng khốc liệt, hàng năm Samsung có chương trình xếp loại doanh nghiệp theo các thứ hạng A, B, C, D. Nếu mắc nhiều lỗi, giao hàng muộn bị xếp vào hạng C, D và bị loại ra khỏi chuỗi.

"Samsung đưa ra điều kiện cứ 2 tiếng giao hàng một lần, hầu hết doanh nghiệp Việt nghe thấy vậy đã lắc đầu. Tuy nhiên, vì là tập đoàn lớn trên thế giới nên họ chỉ cho phép tồn kho trong một thời gian ngắn. Vì vậy, buộc nhà cung cấp phải giao hàng chính xác đến từng giây, nếu chậm 2 giây có thể ảnh hưởng đến toàn chuỗi. Tết năm ngoái công ty chúng tôi chỉ nghỉ thời gian giao thừa, sau đó lại sản xuất liên tục để đáp ứng chuỗi giá trị của Samsung”, ông Tuân chia sẻ làm nhà cung cấp cho Samsung rất khổ chứ không sướng như mọi người nghĩ. Tuy nhiên, đó là thước đo về chất lượng để dễ dàng tham gia vào các chuỗi giá trị khác. Hiện Việt Hưng còn tham gia cung cấp bao bì cho các đối tác LG, Canon…

Ông Tuân nhấn mạnh việc tham gia chuỗi giá trị toàn cầu của Samsung rất minh bạch, công khai, cởi mở với tất cả doanh nghiệp. Doanh nghiệp Việt nào "đi đêm” để vào chuỗi giá trị của họ sẽ bị loại ngay lập tức.

Ông Trương Quang Khởi, Giám đốc Công ty An Lập chuyên cung cấp các vỏ nhựa cho Samsung cho biết, ngoài doanh thu và chất lượng đời sống nhân viên gia tăng, điều thắng lợi lớn nhất kể từ khi tham gia chuỗi giá trị tập đoàn này là sự hoàn thiện chính mình. Samsung đã thường xuyên cử các chuyên gia công nghệ cao cấp giúp đỡ An Lập đầu tư nhà xưởng, nâng cấp máy móc công nghệ, mô hình quản lý để đạt hiệu quả tốt nhất.

Cánh cửa vào "đế chế Samsung" luôn mở

Năm 1995, Samsung bắt đầu đầu tư vào Việt Nam, đến nay đã là 22 năm. Từ năm 2008, Samsung chính thức đầu tư nhà máy sản xuất điện thoại di động. Samsung đã gây dựng một đế chế hùng mạnh tại Việt Nam và trở thành nhà đầu tư lớn nhất trong lịch sử, chiếm tới 22,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Mục tiêu năm 2017, Samsung sẽ tăng 7-10% kim ngạch xuất khẩu và tiếp tuc đưa Việt Nam trở thành cứ điểm sản xuất điện thoại di động, TV và thiết bị điện tử gia dụng của tập đoàn trên toàn cầu.

Ông Han Myoungsup, Tổng giám đốc Tổ hợp Samsung Việt Nam cho biết Samsung mở cửa cho toàn các doanh nghiệp Việt. Hàng năm, công ty đã thực hiện loạt các triển lãm trưng bày các linh kiện cần mua, các chương trình tuyển chọn, hỗ trợ doanh nghiệp Việt tham gia vào chuỗi, không có sự thiên vị cho FDI hay doanh nghiệp Việt.

Tuy vậy, ông Han cho biết chuỗi giá trị, tiềm lực của Samsung chỉ có hạn nên không thể tuyển tất cả doanh nghiệp vào chuỗi.

"Tỷ lệ nội địa hoá của Samsung đã tăng nhanh chóng, năm 2015 là 35%, năm 2016 là 51%. Chúng tôi đang cố gắng nội địa hoá cao nhất có thể tại Việt Nam”, ông Han nói và cho biết hiện doanh nghiệp Việt đã cung cấp được bao bì, hộp, vỏ nhựa còn các sản phẩm đòi hỏi chất xám cao hơn, vẫn chưa làm được bởi nền tảng công nghệ thấp.

Vị Tổng giám đốc Samsung Việt Nam băn khoăn nhiều về việc tuyển chọn các doanh nghiệp Việt tham gia vào chuỗi giá trị cao hơn. Sắp tới, tập đoàn sẽ tiếp tục tư vấn, hỗ trợ cho doanh nghiệp Việt sản xuất được các linh kiện phức tạp hơn.

"Trước đây Hàn Quốc cũng vậy, chúng tôi phải đứng ngoài vì không cạnh tranh được với doanh nghiệp FDI nhưng giờ đây doanh nghiệp Hàn Quốc đã dần thay thế các doanh nghiệp FDI trở thành các nhà cung cấp cho các công ty toàn cầu. Việt Nam cũng vậy, chúng ta cần thời gian”, ông Han nói.